Η παχυσαρκία είναι μια παθολογική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από τη συγκέντρωση αυξημένου ποσοστού λίπους στο σώμα, ικανού να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του οργανισμού. Η παχυσαρκία λοιπόν δημιουργεί μια προδιάθεση για την ανάπτυξη νοσημάτων, όπως είναι η στεφανιαία νόσος, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η αποφρακτική υπνική άπνοια, η οστεοαρθρίτιδα και συγκεκριμένοι τύποι καρκίνου.

Οι θεραπείες που προσφέρει η σύγχρονη ιατρική δεν είναι πάντα χωρίς επιπλοκές, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις τα αποτελέσματα είναι προσωρινά. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι σημαντική μπορεί να είναι η συνεισφορά του βελονισμού στην προσπάθεια για την απώλεια βάρους. Έχουν μελετηθεί τόσο ο βελονισμός και ο ηλεκτροβελονισμός, όσο και ο ωτοβελονισμός. Στην πράξη, ωστόσο, οι τεχνικές αυτές μπορούν να συνδυαστούν, ανάλογα με την υποκείμενη παθολογία του ασθενούς, με γνώμονα το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα .

Το αποτέλεσμα αυτό ο βελονισμός το πετυχαίνει με ποικίλους τρόπους. Έχει βρεθεί ότι επηρεάζει την όρεξη, το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού, την κινητικότητα του στομάχου και του εντέρου, το μεταβολισμό, καθώς επίσης και συναισθηματικούς παράγοντες, όπως το στρες. Μειώνει την αντίσταση στη λεπτίνη και στην ινσουλίνη και επιδρά επωφελώς στο λιπιδικό προφίλ. Αυτοί είναι αναφορικά κάποιοι από τους μηχανισμούς με τους οποίους ο βελονισμός προάγει την απώλεια βάρους.

Η συμβολή του βελονισμού στη ρύθμιση του σωματικού βάρους είναι πολύ σημαντική. Ωστόσο, τα αποτελέσματα είναι θεαματικότερα, συντομότερα και πιο μόνιμα, όταν επιπλέον ακολουθούνται σωστές διατροφικές συνήθειες, καθώς και το κατάλληλο πρόγραμμα και είδος σωματικής άσκησης. Συνολικά, η υιοθέτηση ενός σωστού τρόπου ζωής σε συνδυασμό με το βελονισμό προάγει τη μονιμότερη ρύθμιση του σωματικού βάρους και την ευεξία.

Πολύ συχνά έρχονται στο ιατρείο ασθενείς με μυοσκελετικό πόνο, οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε πολλές ιατρικές εξετάσεις, που δεν κατάφεραν να δώσουν λύση στο πρόβλημά τους. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα έχουν επισκεφτεί ιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων και ο καθένας εξετάζοντας το πρόβλημα από την οπτική γωνία της ειδικότητάς του κατέληξε στο κοινό συμπέρασμα: «Οι εξετάσεις σας είναι φυσιολογικές».

Δυστυχώς για τους ασθενείς, ο μυοπεριτονιακός πόνος (myofascial pain) είναι μια παθολογική οντότητα, για την οποία ελάχιστα στοιχεία αναφέρονται στα συγγράμματα των ιατρικών σχολών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παραγνωρίζεται, να υποτιμάται ή να αγνοείται από πολλές ιατρικές ειδικότητες.

Τι προκαλεί τον μυοπεριτονιακό πόνο;

Ο μυοπεριτονιακός πόνος προκαλείται από τα σημεία πυροδότησης (Trigger Points- TrPs). Αυτά μπορούν να δημιουργηθούν σε οποιονδήποτε μυ του ανθρώπινου σώματος και δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια ακούσια συνεχής σύσπαση κάποιων μυϊκών ινών. Μπορούν να προκαλέσουν μια πληθώρα συμπτωμάτων με προεξάρχοντα τον πόνο. Ο πόνος μπορεί να είναι μόνο τοπικός, αλλά συχνότερα υπάρχει πόνος και σε περιοχές πιο απομακρυσμένες από τον πάσχοντα μυ. Για παράδειγμα ένα σημείο πυροδότησης στην ωμοπλάτη μπορεί να πυροδοτήσει πόνο στον ώμο και σε ολόκληρο το χέρι ή ένα άλλο στον γλουτό να δώσει την αίσθηση ισχιαλγίας στο πόδι.

Μπορεί να υπάρχουν και άλλα συμπτώματα;

Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι μούδιασμα, δυσκαμψία, τρίξιμο στην κίνηση, αδυναμία, ευαισθησία, αλλά και ιδρώτας, ανόρθωση τριχών, αλλαγή θερμοκρασίας, ακόμη και οίδημα της εμπλεκόμενης περιοχής ή ολόκληρου του άκρου.

Πώς δημιουργούνται τα σημεία πυροδότησης;

Η υιοθέτηση μιας κακής θέσης για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, επαναλαμβανόμενες ή ξαφνικές κινήσεις, ασυμμετρίες του σκελετού (π.χ. ανισοσκελία, σκολίωση) είναι κάποιες αιτίες που μπορεί να αυξήσουν τη φόρτιση σε συγκεκριμένους μύες συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία σημείων πυροδότησης. Επίσης, παθολογικά αίτια, όπως μειωμένος ή κακός ύπνος, κατάθλιψη, υποθυρεοειδισμός, κήλη δίσκου, νοσήματα του εντέρου, της καρδιάς και των γεννητικών οργάνων, αναιμία, έλλειψη βιταμινών, αλλά και παλαιότερα χειρουργεία μπορεί να ευθύνονται για τον μυοπεριτονιακό πόνο.

Τι εξετάσεις χρειάζεται να κάνω;

Δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχει κάποια εργαστηριακή εξέταση, που να μπορεί να αναδείξει τα σημεία πυροδότησης και πολύ περισσότερο να τα συσχετίσει με τον πόνο του ασθενούς. Ωστόσο, μια καλή κλινική εξέταση από έναν ιατρό φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης (φυσίατρο), με γνώση της εντόπισης των σημείων πυροδότησης και με εμπειρία στην ψηλάφησή τους, είναι ικανή να αποκαλύψει το σημείο που ευθύνεται για τον πόνο του ασθενούς και να προβεί στη θεραπεία του. Παρόλα αυτά, ίσως χρειαστεί ο ασθενής να υποβληθεί σε εξετάσεις που θα συνταγογραφήσει ο ιατρός του προκειμένου να καθοριστεί ή να αποκλειστεί κάποια από τις προαναφερθείσες παθολογίες. Εξάλλου, η αντιμετώπιση μιας υφιστάμενης πάθησης θα συμβάλλει στην αποφυγή των υποτροπών του πόνου, μετά τη θεραπεία.

Ποια είναι η θεραπεία;

Υπάρχουν αρκετές τεχνικές εξάλειψης των σημείων πυροδότησης.

1. Μία από αυτές είναι η έγχυση μικρής ποσότητας αναισθητικής ουσίας στον «πυρήνα» του προβλήματος, δηλαδή στις μυικές ίνες που αδυνατούν να χαλαρώσουν.

2. Αρκετά υποσχόμενη μέθοδο αποτελεί η έγχυση βοτουλινικής τοξίνης (BOTOX) στον μυ, όπου εντοπίζεται το πρόβλημα. Αυτή η μέθοδος παρέχει συνήθως οριστική ανακούφιση.

3. Μία άλλη ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, που δε χρησιμοποιεί, ωστόσο, φαρμακευτική ουσία είναι η τεχνική της στεγνής βελόνας (dry needling technique), που χρησιμοποιείται ευρέως στις ΗΠΑ αρκετά χρόνια τώρα. Διενεργείται με μία λεπτότατη βελόνα βελονισμού από εκπαιδευμένο ιατρό, ο οποίος εκτελεί ειδικό χειρισμό στο σημείο πυροδότησης μέχρι αυτό να μην είναι ψηλαφητό.

4. Επίσης, και ο κλασικός βελονισμός συμβάλλει αποτελεσματικά στην εξάλειψη του μυοπεριτονιακού πόνου. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι περισσότερο από το 70% των σημείων πυροδότησης αντιστοιχούν σε σημεία βελονισμού.

5. Μη επεμβατικές θεραπευτικές μεθόδους αποτελούν συγκεκριμένοι χειρισμοί, όπως είναι: η «λύση» του σημείου πυροδότησης με τοπική πίεση, η τεχνική «spray and stretch», η τεχνική «post-isometric relaxation» κ.α.

6. Τέλος αρκετά φυσικά μέσα (ρεύματα, υπέρηχο κ.α.), καθώς και συσκευές (TENS, Biofeedback) έχουν βρεθεί να συμβάλλουν θετικά στη «λύση» των TrPs.

Θα απαλλαγώ από τον πόνο;

Η «λύση» του σημείου πυροδότησης με κάποια από τις παραπάνω τεχνικές έχει ως αποτέλεσμα τη μερική ή πλήρη άμεση ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο. Ανάλογα με τη χρονιότητα της κατάστασης απαιτείται η επανάληψη της θεραπευτικής τεχνικής για κάποιο αριθμό συνεδριών. Βασικούς συντελεστές για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και την αποφυγή υποτροπών αποτελούν η αντιμετώπιση της υποκείμενης παθολογίας (κακή στάση σώματος, μηχανικά αίτια κ.α.) και η πιστή προσήλωση του ασθενούς στις οδηγίες και στο ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης και διάτασης, που θα παραλάβει από τον ιατρό του και θα εκτελεί στην καθημερινότητά του.